Recenzja koncertów IX EFAM

Recenzja koncertów IX EFAM

IX Europejski Festiwal Akademii Muzycznych

 

2 V 2025,17:30

Jazepa Vitola Latvijas Muzikas Akademija

Drugi dzień IX Europejskiego Festiwalu Akademii Muzycznych otworzył koncert artystów reprezentujących Łotwę. Interesująco zabrzmiało zestawienie dzieł Johanna Sebastiana Bacha i Francisa Poulenca, których spolaryzowane światy dźwiękowe łączy pewna wspólna idea – improwizacyjność. Usłyszeliśmy słynne bachowskie Badinerie z II Suity orkiestrowej h-moll BWV 1067 oraz jeden z najpopularniejszych utworów literatury kameralnej na flet i fortepian, Sonatę op. 164 Poulenca w wykonaniu Alisy Klimanskiej (flet) i Jekateriny Drzewieckiej (fortepian). W ich fantastycznej interpretacji oprócz wyeksponowanych elementów humorystycznych imponowała charakterystyczna dla muzyki francuskiej transparentność. 

Pojawił się również akcent polski – Wielki Polonez Fis-dur op. 6 Juliusza Zarębskiego z werwą wykonany przez Jekaterinę Drzewiecką. Jej pełna blasku pianistyka nasycona była kolorytem impresjonizmu, który wraz z elementami inspiracji chopinowską i lisztowską estetyką tworzy wielobarwną mozaikę typową dla twórczości Zarębskiego. Ta niezwykle utalentowana artystka zaprezentowała swoje wszechstronne możliwości występując zarówno jako solistka, jak i kameralistyka, a także w roli charyzmatycznego gospodarza koncertu. 

Prawdziwy zachwyt wzbudził występ Alisy Klimanskiej, artystki prezentującej wysoki kunszt instrumentalny, a przy tym nietuzinkowej kompozytorki, która w sposób ukazujący szczególną wrażliwość wykonała autorską trzyczęściową kompozycję Poza dobrem i złem na trzy flety i fortepian o ponadczasowym przesłaniu symbolicznym, przedstawiając szeroki diapazon możliwości kolorystycznych instrumentu.  

W finale zabrzmiał utwór Georgsa Pelēcisa, kompozytora i muzykologa, wieloletniego profesora Łotewskiej Akademii Muzycznej. Trzyczęściowe Concertino bianco for piano and orchestra w wersji na fortepian i kwartet smyczkowy wykonała Jekaterina Drzewiecka z towarzyszeniem kwartetu smyczkowego Gerdan w składzie: Chrystyna Kmit (I skrzypce), Chrystyna Rendziak (II skrzypce), Iryna Loznikowa (altówka), Anastasia Zochniuk (wiolonczela). Utwór zachowany w konwencji New Consonant Music, pełen światła i witalności w tym zachwycającym wykonaniu przyniósł wiele satysfakcji i wzruszeń.

 

 3 V 2025, 17:30

Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna im. Mykoły Łysenki

Popołudniowy koncert wypełniły dzieła kameralne w interpretacji znakomitego kwartetu smyczkowego Gerdan, który tworzą młode, pełne pasji studentki Lwowskiej Narodowej Akademii Muzycznej im. Mykoły Łysenki: Chrystyna Kmit (I skrzypce), Chrystyna Rendziak (II skrzypce), Iryna Loznikowa (altówka), Anastasia Zochniuk (wiolonczela). Przebogaty repertuar przygotowany pod kierownictwem artystycznym profesora tejże uczelni pana Artura Mykitki obejmował zarówno znane i cenione klasyki literatury kameralnej – Serenadę G-dur KV 525 „Eine kleine Nachtmusik”WolfgangaAmadeusa Mozarta, Kwartet smyczkowy D-dur op. 64 nr 5 „Skowronek” Josepha Haydna, jak i klasyki muzyki filmowej – Tango Astora Piazzoli z filmu Zapach kobiety. Motywem przewodnim koncertu stała się zatem fuzja stylów. Echa romantyzmu zabrzmiały w inspirowanym poezją o nieco nostalgicznym kolorycie Pozdrowieniu miłosnym Edwarda Elgara oraz w trzech chopinowskich Preludiach z opusu 28 (A-dur nr 7, e-moll nr 4, c-moll nr 20) w opracowaniu znanego, zmarłego kilka lat temu ukraińskiego kompozytora Myrosława Skoryka. Zaprezentowany został także jego autorski utwór, ukazujący feerię barw Taniec hiszpański, w którym przeplatają się elementy folkloru i żywiołowych rytmów. Mieliśmy rzadką okazję usłyszeć Chryzantemy Giacoma Pucciniego, poruszający jednoczęściowy kwartet smyczkowy o charakterze elegii, przeniknięty typową dla jego dzieł operowych głęboką emocjonalnością. Szczególną uwagę zwrócił Jazz Hopak George’a Reszetara. Ta niezwykła mozaika wymykająca się ramom formalnym, przywodząca na myśl „jazzujący folklor”, wypadła znakomicie, grana z energią i blaskiem. Koncert – przynoszący wiele satysfakcji natury estetycznej i artystycznej, którego nieodzownym elementem była prelekcja pana Maxymiliana Bylickiego wprowadzającego w arkana prezentowanych dzieł – zakończyła refleksyjna Melodia ukraińska Skoryka. Nie obyło się bez bisów – drugi z nich stanowił swoisty ukłon w stronę festiwalowej publiczności – był to fragment z serialu Polskie Drogi z muzyką Andrzeja Kurylewicza w opracowaniu Marcela Kowalewskiego.

 4 V 2025, 12:00

New Bulgarian University in Sofia / Bułgaria

Czwarty dzień festiwalu otworzył recital Amelii Sakai-Ivanovej związanej z New Bulgarian University w Sofii. Ta utalentowana pianistka o wysoce rozwiniętej wyobraźni muzycznej zaproponowała repertuar, w którym przeważała idea programowości o impresjonistycznym kolorycie – Estampes Claude’a Debussy'ego. Kolejne części tego cyklu Pagodes, La soirée dans Grenade oraz Jardins sous la pluie ukazywały dużą wrażliwość oraz istotną dla dzieł Debussy’ego – odzwierciedlającą pewien ich efemeryzm – umiejętność operowania muzycznym czasem. W finale zabrzmiał crème de la crème repertuaru chopinowskiego – majestatyczny Polonez As-dur op. 53. Utwór ten, młoda artystka o niezaprzeczalnym zacięciu wirtuozowskim wykonała z właściwą dla tego dzieła doniosłością, dbając jednocześnie o idiom poetycki odwołujący się do cenionej przez Chopina sztuki bel canta.

W drugiej części koncertu również zabrzmiał chopinowski polonez, tym razem powstały nieco wcześniej Polonez fis-moll op. 44 w zaskakująco dojrzałej, fantastycznej interpretacji wybitnego, młodego pianisty Filipa Kaucha, wielokrotnego laureata ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych. Jego stylowe wykonanie I części, Allegro z Sonaty B-dur K 333 Wolfganga Amadeusa Mozarta było pełne blasku, werwy oraz dbałości o niuanse artykulacyjne i agogiczne. Zróżnicowany repertuar dopełniły dwa wirtuozowskie utwory: Intermezzo Polacco op. 14 nr 5 Ignacego Jana Paderewskiego oraz Kaprys hiszpański op. 37 Maurycego Moszkowskiego. Ten łączący światy bułgarskiej i polskiej pianistyki poranek muzyczny, emanujący młodzieńczą energią dwojga uzdolnionych wykonawców, wniósł także element dobrze pojętej rywalizacji – swoisty pojedynek na bisy, na które obydwoje wybrali jazzujące Etiudy z opusu 40 Nikołaja Kapustina.

 

 4 V 2025, 17:30

Academy of Arts in Faculty of Music in Banska Bystrica

Wiele satysfakcji przyniósł koncert popołudniowy prezentujący muzyków związanych z  Academy of Arts in Faculty of Music in Banská Bystrica. W podwójnej roli wykonawczyni oraz czarującego gospodarza wystąpiła JM Rektor tejże uczelni, znakomita, znana ze swego muzycznego temperamentu pianistka Eva Varhaníková. Niezaprzeczalną atrakcję stanowił różnorodny repertuar, na który złożyły się dzieła C.M. von Webera, G. Feidmana, A. Gajdenki, I. Strawińskiego, N. Paganiniego oraz Š. Čikoša. Występ zainicjowało zachowane w stylu brillant Grand Duo Concertant op. 48 na klarnet i fortepian Carla Marii von Webera w mistrzowskim wykonaniu Evy Varhaníkovej i Yuri Vlasjuka.

Wyjątkowy entuzjazm festiwalowej publiczności wzbudziły nie nazbyt często pojawiające się w salach koncertowych cymbały (dulcimer) – ich niezwykłą barwę oraz szeroki diapazon możliwości technicznych usłyszeliśmy za sprawą brawurowej interpretacji Martina Budinskiego, który wykonał finałowy Kaprys a-moll z cyklu 24 Kaprysów op. 1 na skrzypce solo Niccolò Paganiniego w transkrypcji Variu Luty. Solistyczne zacięcie, bogatą wyobraźnię i wysokie umiejętności instrumentalne zaprezentował także Yuri Vlasjuk w jednym z najbardziej znanych i popularnych dzieł literatury na klarnet solo – Three pieces Igora Strawińskiego.

Niezwykły muzyczny kalejdoskop oprócz dzieł eksponujących pierwiastek wirtuozowski oraz tych nasyconych elementami folkloru zawierał również nawiązania do muzyki jazzowej – G. Feidmana Let’s Be Happy w wykonaniuYuri Vlasjuka (klarnet) oraz Evy Varhaníkovej (fortepian). Efektownie zabrzmiały Wariacje na temat ludowy „Vešelo še dzivče” Š. Čikoša oraz arcyciekawa Ciganiada na cymbały i fortepian autorstwa A. Gajdenki w trzech częściach, z których każda przeniknięta była poetyką innych wpływów – słowackich, żydowskich i cygańskich. Owacyjnie przyjęte, pełne pasji, witalności, skrzące się wirtuozerią wysokiej próby interpretacje słowackich artystów z całą pewnością na długi czas pozostaną w pamięci licznie zgromadzonej publiczności dziewiątej już edycji EFAM-u, który stał się przestrzenią artystycznego wyrazu łącząc szacunek do tradycji z otwartością wobec novum. 

 

  4 V 2025, 19:30

prof. Lidia Grychtołówna

Na zakończenie czwartego dnia festiwalu miał miejsce nadzwyczajny recital fortepianowy, którego bohaterką była nestorka pianistykipolskiej prof.Lidia Grychtołówna, słynna interpretatorka muzyki Fryderyka Chopina, laureatka konkursów międzynarodowych, w tym V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 1955 roku, a w późniejszych latach jurorka tego konkursu. Program niedzielnego koncertu wypełniła muzyka romantyczna – działa Franza Schuberta, Roberta Schumanna i Fryderyka Chopina w niezapomnianych interpretacjach prof. Grychtołówny. Wykonanie to na wskroś wyjątkowe budziło zarazem podziw i wzruszenie przywodząc na myśl echa mistrzów złotej ery pianistyki. Niebywała charyzma oraz artyzm najwyższej próby w tym szczególnym entourage'u chopinowskiego festiwalu pozwoliły na wyeksponowanie najznamienitszych cech tradycji romantycznej uwypuklając piękno dochodzące do głosu poprzez jakości wywodzące się ze sztuki bel canta, bardzo zresztą przez samego Chopina cenionej. Unikatowe inspiracje przyniosła także rozmowa z prof. Grychtołówną – ukazująca niezwykły urok i poczucie humoru Maestry – przeprowadzona przez niedościgłą w swej klasie panią redaktor Różę Światczyńską. Niespodziankę wieczoru stanowiła specjalna dedykacja prof. Andrzeja Tatarskiego, uznanego kameralisty, jak również solisty specjalizującego się m.in. w popularyzowaniu dzieł Oliviera Messiaena (Catalogue d’oiseaux) – parafraza koncertowa Schatz-Walzer, walca z operetki Der Zigeunerbaron Johanna Straussa w opracowaniu węgierskiego pianisty i kompozytora Erna Dohnányiego. Brawurowe wykonanie prof. Tatarskiego wyróżniał rys wirtuozowski ukazujący pianistyczny temperament oraz imponującą swobodę kształtowania skontrastowanych tematów. Po koncercie, który sam w sobie przyniósł wiele wzruszeń i zachwytów pojawiła się możliwość rozmowy z prof. Grychtołówną dopełniając to niecodzienne doświadczenie obcowania z niekwestionowaną legendą polskiej pianistyki.

 

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.